การรักษารากฟัน (Root canal treatment)
เป็นวิธีการรักษาในบริเวณเนื้อเยื่อในฟัน โพรงเนื้อเยื่อในฟัน หรือคลองรากฟัน ที่เกิดการอักเสบ ติดเชื้อจากการสะสมของเชื้อแบคทีเรียที่เข้าไปทำลายรากฟัน เนื้อเยื่อในฟัน เนื้อฟัน เส้นเลือด หรือเส้นประสาทภายในซี่ฟัน จนทำให้เกิดอาการปวดฟัน ฟันผุ และเป็นหนอง บวมแดง บางท่านอาจจะมีอาการปวดร้าวถึงศรีษะ หรือรู้สึกปวดเป็นจังหวะ รู้สึกเสียวฟันมากกว่าปกติเวลาดื่มน้ำร้อน น้ำเย็น โดยทันตแพทย์รักษารากฟันจะกรอกำจัดฟันผุ และเปิดเข้าไปกำจัดเนื้อเยื่อในฟันที่เกิดการอักเสบ ติดเชื้อโดย รอบเพื่อทำความสะอาด ซ่อมแซมรากฟัน ใส่ยา อุดคลองรากฟัน รวมถึงบูรณะฟันให้กลับมามีสุขภาพดี แข็งแรง สวยงาม และสามารถทำหน้าที่ในการบดเคี้ยวอาหารในชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
ฟันที่ผ่านการรักษารากฟัน ทำเดือยฟัน ทำครอบฟัน เสร็จสิ้นแล้วจะถูกบูรณะในสภาพที่แข็งแรง ก็จะอยู่ได้นานพอๆกับฟันธรรมชาติ ต่างกันที่ฟันที่ผ่านการรักษารากฟันมาจะไม่มีเส้นประสาทฟันแล้ว ถ้าเราดูแลดีไม่ปลอยให้ช่องปากมีโรคปริทันต์อีก ก็จะอยู่ได้นานมาก ๆ ค่ะ
ความรู้สึกเจ็บนั้นจะขึ้นอยู่กับปริมาณรอยโรค และการอักเสบของเนื้อเยื้อภายในฟัน คุณหมอจะใช้ยาชาร่วมด้วยเพื่อบรรเทาอาการเจ็บ ปวด ในระหว่างการรักษา แต่เมื่อเข้าสู่ขั้นตอนการรักษาแล้ว อาการเหล่านี้จะค่อย ๆ ดี ขึ้นตามลำดับ
เนื่องจากฟันที่ต้องรักษารากฟันมักมีการสูญเสียเนื้อฟันไปบางส่วนจากการผุ หรือฟันแตก การทำครอบฟันหลังจากรักษารากฟันนั้นเพื่อบูรณะฟันผิวฟันให้กลับแข็งแรง และป้องกันการแตกหักของฟันเนื่องจากการบดเคี้ยว
เดือยฟันเปรียบเสมือนเสาเข็มบ้าน เพื่อเสริมความแข็งแรงของเนื้อฟัน และให้ฟันซี่นั้นมีแกนฟันแข็งแรงพอสำหรับรองรับแรงบดเคี้ยวอาหาร ป้องกันไม่ให้เนื้อฟันที่เหลือน้อยแตกหักง่าย หากอุดฟันไปเลยฟันจะอ่อนแอ อาจจะแตกได้ง่ายในภายหลัง ทันตแพทย์จึงต้องใส่เดือยฟันเข้าไปเพื่อเสริมความแข็งแรงให้กับฟันก่อนการอุด หรือบูรณะด้วยการทำครอบฟัน
1.ทันตแพทย์จะทำการตรวจฟันอย่างละเอียด ด้วยการ x-ray ฟัน เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุของรากฟันอักเสบ ใส่ยาชาเฉพาะที่ เพื่อป้องกันความเจ็บปวดที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างรักษา
2.ทันตแพทย์ใส่แผ่นยางกั้นน้ำลาย เพื่อแยกฟันที่จะทำการรักษากับเนื้อเยื่อช่องปากโดยรอบ
3.ทันตแพทย์จะกรอเปิดให้เข้าถึงบริเวณโพรงเนื้อเยื่อในฟันและคลองรากฟันเพื่อกำจัดฟันผุหรือรอยร้าว และกำจัดเนื้อเยื่อในฟันที่อักเสบติดเชื้อ
4.ทันตแพทย์ทำความสะอาดผนังคลองรากฟันและตกแต่งรูปร่างคลองรากฟัน ร่วมกับการล้างคลองรากฟันด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ และใส่ยาในคลองรากฟัน และอุดชั่วคราว เพื่อกำกัดเชื้อและรอยโรคปลายรากให้หมดไป ***ในกรณีที่มีการอักเสบติดเชื้อรุนแรง ทันตแพทย์จะทำการรักษาโดยการใส่ยาหรือทำความสะอาดอยู่หลายครั้ง จนกว่าอาการรากฟันอักเสบจะหายเป็นปกติ*
5.เมื่อคนไข้ไม่มีอาการปวด รากฟันหายการอักเสบและสามารถเคี้ยวได้ตามปกติ ทันตแพทย์จะทำการอุดคลองรากฟันแล้วส่งผู้เข้ารับการรักษาสู่ขั้นตอนการบูรณะตัวฟันด้านบน เป็นอันเสร็จสิ้นกระบวนการรักษาคลองรากฟัน
การดูแลหลังการรักษารากฟันมีข้อควรปฏิบัติดังนี้
1.ทันตแพทย์จะให้ยาแก้ปวดเพื่อลดอาการปวดบวม หรือปวดระบมบริเวณฟันซี่ที่ทำการรักษาตลอด 2-3 วัน หลังรับการรักษา
2.หลีกเลี่ยงการใช้งานฟันด้านที่ทำการรักษา 1 วัน เพื่อป้องกันไม่ให้วัสดุอุดชั่วคราวหลุดแตก
3.รักษาความสะอาดช่องปากและฟันด้วยการแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันได้ตามปกติ
4.หากวัสดุอุดฟันหลุด ให้กลับมาพบทันตแพทย์โดยเร็ว เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียรั่วซึมเข้าสู่คลองรากฟัน
***ควรมาพบทันตแพทย์ตามนัดหมายทุกครั้งเพื่อความต่อเนื่องในการรักษาและติดตามอาการ เมื่อการรักษาคลองรากฟันเสร็จสิ้น ควรรีบทำการบูรณะตัวฟัน เช่น การทำเดือยฟัน และทำครอบฟัน โดยไม่ควรปล่อยทิ้งไว้นาน***